Tegenover mij zitten een man en een vrouw met een Aperol Spritz te kijken naar de ondergaande zon die net zo mooi kleurt als hun drankje. Ik zit op het terras van café Störtebeker op de bovenste etage van de Elbphilharmonie in de haven van Hamburg. Op de achtergrond is de nieuwe containerhaven zichtbaar, waarmee Hamburg haar positie als belangrijkste haven van Duitsland weet te behouden. De oude haven met als belangrijkste landmark de nieuwe concerthal Elbphilharmonie, is de afgelopen decennia op indrukwekkende wijze omgetoverd tot een plek met een prettige mix van wonen, werken en recreëren. Dit gebied alleen al is een bezoek aan Hamburg waard. Er is echter zo veel meer.
Hafencity
Ik ben van mijn hotel in het stadsdeel Veddel, een eiland in de stad met een geheel eigen dynamiek, naar de Elbphilharmonie gelopen. Onderweg is het één en al nieuwbouw wat de klok slaat. De oude havenarmen worden omgetoverd tot een compleet nieuw stadsdeel met appartementen, hotels, restaurants een zeer mooie wandelpromenade langs de rivier de Elbe.
Hafencity is het grootste stadsontwikkelingsproject in Europa en de skyline wordt al jaren bepaald door een wirwar aan hijskranen. Het project is over niet al te lange tijd klaar en daarmee heeft Hamburg zichzelf voor de zoveelste keer op de kaart gezet. Het begon natuurlijk met de prominente rol die het speelde in de tijd van de Hanze, waarvan het samen met Lubeck de oprichter was. Hamburg groeide uit tot één van belangrijkste Hanzesteden. Nog altijd staat trots HH (Hansestadt Hamburg) op de kentekens. Ten tijde van de grote emigraties naar de Verenigde staten was Hamburg the Gateway to the (new) World en na de tweede wereldoorlog, waarin het zwaar werd getroffen, herrees de stad letterlijk weer uit haar as.
UNESCO werelderfgoed Speicherstadt
Met een paar passen sta je plotsklaps in een andere wereld. Van de hypermoderne architectuur van de eenentwintigste eeuw naar het einde van de negentiende eeuw. Speicherstadt ligt vlak naast de nieuwbouw van Hafencity en als je één van de bruggetjes oversteekt sta je opeens tussen monumentale pakhuizen.
Speicher betekent opslag en Speicherstadt is dus letterlijk opslagstad. Het is met een oppervlakte van 300.000 vierkante meter het grootste aaneengesloten pakhuizencomplex ter wereld. De combinatie van de rode bakstenen gebouwen, de grachtjes en bruggen maken Speicherstadt zeer fotogeniek. De bouw was tussen 1885 en 1927 en was een enorme impuls voor de handelspositie van Hamburg. Hier werden producten als cacao, koffie, thee, tabak en specerijen opgeslagen en verhandeld.
Er zitten nu tal van andere functies in de pakhuizen, maar een deel wordt nog steeds gebruikt voor de handel. Zo vind je in Speicherstadt nog altijd de grootste opslag van Oosterse tapijten ter wereld.
Historie is geschreven op de Reeperbahn
Het is nog geen twaalf uur in de middag als ik al wordt uitgenodigd om binnen te komen door een vrouw die een sigaretje staat te roken voor stripclub Blue Night. Het vertier is hier kennelijk niet beperkt tot de nacht.
De Reeperbahn is zowel beroemd als berucht. Het is juist zo beroemd omdat het berucht is. Al sinds de jaren vijftig is het een bonte verzameling van cafés, nachtclubs, restaurants en theaters. Een deel van de kilometer lange Reeperbahn is inmiddels omgevormd tot een zakendistrict met het kantoor van die Tanzende Türme als blikvanger. Een groot deel van de straat is echter nog amusement.
In een zijstraat van de Reeperbahn is muziekgeschiedenis geschreven. In 1960 verbleven The Beatles, toen nog tieners, een paar maanden in Hamburg. Begin jaren zestig was muziek uit de Verenigde Staten heel populair. In Hamburg wilde men dat ook, maar de Amerikaanse bands waren erg duur. Via via kwam de eigenaar van nachtclub Indra, dat nog steeds bestaat, uit bij een beginnend bandje uit Liverpool. The Beatles hadden nog toen nog geen eigen nummers en speelden covers. Ze moesten soms wel acht uur achter elkaar optreden.
Tussen 1960 en 1962 gingen The Beatles een aantal keer terug naar Hamburg om in verschillende clubs te spelen. De vele live optredens en de contacten met andere bands hebben grote invloed gehad. In Hamburg zijn ze gevormd als band. John Lennon zei hierover; we zijn in Liverpool geboren, maar groeiden op in Hamburg. The Beatles moesten lange dagen maken en kregen slecht betaald. Ik hoop dat de eigenaar van nachtclub Indra later enorme spijt heeft gehad dat hij het bandje uit Liverpool niet beter heeft behandeld.
De ruïne van de Sint Nikolai kerk
In Hamburg kun je niet om de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog heen. Het bombardement op Hamburg was uiteindelijk het dodelijkste bombardement van alle Duitse steden. In Dresden dat min of meer symbool staat voor de verwoesting van Duitse steden, vielen vijfentwintigduizend doden. In Hamburg veertigduizend.
Operatie Gomorra, vernoemd naar de zondige stad uit de bijbel die door vuur werd verwoest, was een bombardement dat acht dagen duurde en als doel had Hamburg met de grond gelijk te maken. Uiteindelijk werd zestig procent van de gebouwen verwoest. De ruïne van de Sint Nikolai kerk is een veelzeggende herinnering aan de oorlog. Alleen de toren en een paar muren bleven staan. In Hamburg besloot men het zo te laten. De restanten van de oude kerk zijn een groot contrast met de wederopbouw die er omheen gebouwd is. Op de muren zijn borden opgehangen met informatie over de kerk en het bombardement.
Praktische informatie
Hamburg is een veelzijdige stad en verrassend dichtbij. Het is zowel met de auto als met de trein makkelijk te bereiken.
Hamburg heeft hypermoderne architectuur, iconische monumenten en heeft ook in de muziekgeschiedenis haar sporen nagelaten.
Ik sliep in het Leonardo Hotel Elbbrücken, vlabij Hafencity, de beroemde Elbbrücken en Speicherstadt.